Mehmet Başaran Anısına

Her yıl Köy Enstitülerinin kuruluş yıldönümünde gerçekleştirilen Fikir ve Kültür Günleri bu yıl yine sembol isimler­den Mehmet Başaran anısına ithaf edildi. Köy edebiyatı hareketinin şiirdeki önemli temsilcilerinden biri olan şair, eğitimci ve yazar Mehmet Başaran, köy enstitüsü öğret­menliği, gezici başöğretmenlik, ilkokul öğretmenliği, Türk­çe öğretmenliği yaptı.

Geçtiğimiz yıl Ayvalık Belediyesi ev sahipliğinde ilki yapılan Köy Enstitüleri Fikir ve Kültür Günleri Köy Enstitüleri’nin 82. kuruluş yıl dönümü olan 16 ve 17 Nisan tarihlerinde Mehmet Başaran’ın anısına ikinci kez düzenlendi. Köy Enstitüleri Fikir ve Kültür Günleri, geçtiğimiz yıl, köy enstitülerinin ilk kurul­duğu yer olan ‘Hasanoğlan Köy Enstitüsü' ile birlikte Ayvalık ilçesinde başlatılmıştı.

Etkinlik bu yıl da Vural Sineması Nejat Uygur Sahnesi’nde Halk TV ana haber spikeri İrfan Değirmenci ile tarihçi Prof.Dr.İlber Ortaylı’nın katılımıyla gerçekleştirildi. Büyük bir ilgi gören fikir ve kültür günlerine; Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, belediye meclis üyesi Tülay Çankaya, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Ayvalık İlçe Başkanı Hüseyin Şalmanlı, İYİ Parti Ayvalık İlçe Başkanı Gülten Sütçüoğlu ile aralarında eğitimcilerin de bulunduğu Ayvalıklı vatandaşlar katıldı. Söyleşinin sonunda Yücel Çiçekleri isimli filmin gösterimi yapıldı.

Köy Enstitülerinin kuruluş serüvenini İrfan Değirmenci tarihsel süreci örneklemelerle anlattı. Kuruluşunda çekilen zorlukları, kız ve erkek öğrencilerin bir arada eğitim görmeleri nedeniyle yaşanan tepkileri hatırlatan Değirmenci, bu süreçte binlerce köy enstitülü öğretmenin yetiştiğini söyledi.

Köy Enstitülerinin kapanış sürecinin sancılı olduğunu ifade eden İrfan Değirmenci izleyenlerden sorular alarak Prof.Dr. İlber Ortaylı’ya yönlendirerek yanıtlarını aldı. Prof.Dr İlber Ortaylı, kapanışa kadar geçen sürede enstitülerden çok sayıda yazar, eğitmen ve siyaset adamının çıktığını söyledi. Ortaylı, “Dursun Akçam, Talip Apaydın, Fakir Bayurt, Adnan Binyazar, Kemal Burkay, Ümit Kaftancıoğlu, Mustafa Koç, Dursun Kut, Mahmut Makal, Mehmet Özel, Pakize Türkoğlu, Ali Yüce ve Tahsin Yücel gibi çok değerli insanlar bu enstitülerden yetişti. Hayata geçirildiği 17 Nisan 1940 tarihinden bugüne ka­dar Türkiye'nin en önemli eğitim ve aydınlanma modeli olarak bilinen Köy Enstitüleri yine siyasetçilerin kurbanı oldu” dedi.

Ayvalık Belediye Başkan Mesut Er­gin, Yaşama geçirildiği 17 Nisan 1940 tarihinden bugüne kadar Türkiye'nin en önemli eğitim ve aydınlanma modeli olarak bilinen Köy Enstitülerinin, kuruluşunun 82’inci yılında da Ayvalık Belediyesi olarak ikinci kez ev sahipliği yapmaktan büyük bir mutluluk duyduklarını söyledi. Başkan Ergin, “Köy Enstitüleri Fikir ve Kültür Günleri, köy enstitülerinin eğitime olan katkısını anlatmaya devem edeceğiz. Yerel coğrafi üretimin önemi adına, mahalleevleri ve kooperatifçiliğe verilen değerle birleşerek, öğrenerek, öğreterek, Belediye olarak Ayvalık’ta yine ileriki yıllarda da köy enstitüleri modelini gündeme taşıyacağız. Köy Enstitüleri Fikir ve Kültür Günlerini, geçtiğimiz yıl, köy enstitülerinin ilk kurulduğu yer olan “Hasanoğlan Köy Enstitüsü” ile birlikte geçtiğimiz yıl Ayvalık’ta başlatmıştık. Bu yıl da etkinlik sadece Ayvalık’ta gerçekleştirildi. Şunu özellikle vurgulamak istiyorum; ülkemizde sürekli değişkenlik gösteren eğitim modellerinin sürekli tartışma konusu olduğu ve değişikliğe uğradığı bugünlerde Köy Enstitülerinin çok kısa sayılabilecek yaşam pratiği halâ özlenen bir eğitim modeli olarak tartışılıyor ve konuşuluyor. Göreve geldiğimiz yıldan başlayarak Köy Enstitüleri modelinin bir benzerini Ayvalık’ta yaşama geçirdik, bu ilkeler ışığında da çalışmaya devam ediyoruz. 82 yıl önce bu ışığı yakan aydınlanma yolunda önemli bir mesafe kat eden o günün eğitimcilerini saygı özlem ve minnetle anıyoruz” diye konuştu.
 

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı